άρθρο της κα Jennifer Howard
Φανταστείτε μια βιβλιοθήκη που δεν θα είναι αποκλειστικά συνδεδεμένη με ένα συγκεκριμένο κτήριο, με συγκεκριμένο προσωπικό και παραδοσιακές υπηρεσίες....
Παρουσιάζουμε δύο projects προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες σήμερα έχουν υποστεί τις συνέπειες μιας σειράς κοινωνικών, οικονομικών και τεχνολογικών αλλαγών με συνέπεια να γεννηθούν ερωτήματα ως προς το μέλλον τους. Οι προϋπολογισμοί τους έχουν μειωθεί κατά πολύ, ενώ το κόστος αγοράς και αποθήκευσης πληροφοριών είτε πρόκειται για βιβλία, είτε περιοδικά σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, αυξάνεται σταθερά. Οι μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου διεκδικούν το ρόλο της βασικής πηγής πληροφοριών, όχι μόνο για τους απλούς χρήστες, αλλά και για τους ερευνητές. Ενώ οι σπουδαστές πιθανότερο είναι να ψάχνουν μέσα σε μια βιβλιοθήκη κάποιον φίλο ή πρόσβαση στο διαδίκτυο για να μπουν στο facebook, παρά κάποιο βιβλίο.
Όπως και πολλοί άλλοι φορείς, έτσι και το Drexel University, στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, βρίσκεται αντιμέτωπο με μια σειρά από αυτά προβλήματα. Το σημαντικό όμως είναι, σύμφωνα με τους ανθρώπους της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου, να μην γυρίσουν την πλάτη στην Βιβλιοθήκη, οι φοιτητές του Ιδρύματος. Στόχο που απαιτεί τον εκσυγχρονισμό και την αλλαγή φιλοσοφίας της Βιβλιοθήκης. Οι φοιτητές θέλουν να αντιμετωπίζουν τη βιβλιοθήκη ως πολυχώρο, πέρα από τα όρια και τους περιορισμούς που τίθενται από παραδοσιακό χαρακτήρα και ρόλο μια βιβλιοθήκης. Σύμφωνα με την επικεφαλή της Βιβλιοθήκης, κα Danuta A. Nitecki "Once upon a time you had to go where the book is. The time has come to “put the library presence closer to where the students are”.
Στα πλαίσια αυτά η Βιβλιοθήκη έχει θέσει σε εφαρμογή ένα project, με στόχο να μεταφέρει δράσεις και υπηρεσίες της εκεί που δρουν και "ξοδεύουν" το χρόνο τους οι φοιτητές (καφέ, εστίες σίτισης - στέγασης, στέκια κ.α.) Με αφορμή το πρόβλημα της έλλειψης επαρκούς χώρου για την κάλυψη των αναγκών της , η Βιβλιοθήκη επαναπροσδιορίζει τη χωροθέτηση των δράσεων της, ρίχνοντας κλεφτές ματιές ακόμα και στους διαδρόμους του Πανεπιστημίου και των Εστιών.
Το πρόγραμμα ονομάζεται Library LearningTerrace και παρέχει αρχικά, στους φοιτητές τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στις ψηφιακές πηγές της Βιβλιοθήκης, όλο το εικοσιτετράωρο αλλά και ένα ακόμα χώρο συγκέντρωσης και συνεύρεσης. Η παρουσία βιβλιοθηκονομικού προσωπικού θα γίνεται με ραντεβού, εφόσον κάποιος φοιτητής ή καθηγητής με την ομάδα τους το επιθυμούν. Επιπλέον με τη χρήση των social-media η Βιβλιοθήκη επιδιώκει να επιτύχει μια νέα μορφή επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τους φοιτητές και κυρίως την ανάπτυξη virtual υπηρεσιών.
Ένα πρόγραμμα λοιπόν που αποβλέπει στο να έρθει η Βιβλιοθήκη κοντά στους φοιτητές, να βγει έξω στο προαύλιο του Πανεπιστημίου, να δημιουργηθούν ευέλικτες πολυδιάσπαστες περιοχές μελέτης, έρευνας και εξυπηρέτησης και ουσιαστικά να αναπτυχθεί ένα υβριδικό μόρφωμα όπου βιβλιοθηκονόμοι, καθηγητές και φοιτητές θα συνεργαστούν – συνυπάρξουν ενεργά με στόχο τη μάθηση.
Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές να αποφασίσουν τον τόπο εφαρμογής του προγράμματος , καθώς τα έπιπλα θα βρίσκονται πάνω σε πλατφόρμες με τροχούς ώστε να μετακινούνται εύκολα στον τόπο όπου θα εργαστούν οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα. Για να είναι εφαρμόσιμα τα παραπάνω, θα παρέχεται ενέργεια μέσω ειδικών εγκαταστάσεων, ενσωματωμένων στο έδαφος , έτσι ώστε ο χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Θα δημιουργηθούν επίσης, εγκαταστάσεις προβολών, για όσους θέλουν να εργαστούν με οπτικοακουστικό υλικό και γενικά θα ενσωματωθούν στον ευρύτερο χώρο τα απαραίτητα τεχνολογικά μέσα. Μέρος του προγράμματος αποτελεί και η παρατήρηση του πώς οι φοιτητές θα χρησιμοποιούν και θα αντιμετωπίσουν τον εκάστοτε χώρο.
Οι άνθρωποι του προγράμματος εκτιμούν ότι «With each new technology and class of students will come new ways of learning. Creating a space that can adapt to those changes is a challenge». Το συνολικό κόστος του προγράμματος υπολογίζεται στα 950.000 δολάρια, από τα οποία τα 700.000 θα καλύψουν τα έξοδα της κατασκευής και των εγκαταστάσεων. Η ιδέα και η παρουσίαση του προγράμματος έτυχε ιδιαίτερου ενδιαφέροντος από την πλευρά των φοιτητών και προκάλεσε συζητήσεις, γεγονός που γέννησε την ελπίδα ότι η ολοκλήρωση του έργου και η εφαρμογή του προγράμματος θα προσελκύσει φοιτητές και καθηγητές.
Στο μέλλον, μια ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη μπορεί να πάψει να υφίσταται ως φυσική παρουσία. Στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, οι φοιτητές και τα μέλη του διδακτικού προσωπικού στις σχολές της ιατρικής, της νοσηλευτικής, και της δημόσιας υγείας δεν έχουν ανάγκη να πάνε στο κάποιο ειδικό κτίριο, για να έχουν πρόσβαση στη βιβλιοθήκη. Οι υπηρεσίες της βιβλιοθήκης του παρέχονται μέσω του "informationists"
Με το πρόγραμμα informationists οι βιβλιοθηκονόμοι ενσωματώνονται και εργάζονται στις αίθουσες διδασκαλίας, στα εργαστήρια καθώς και σε άλλα τμήματα εκτός Βιβλιοθήκης, σε μια προσπάθεια άμεσης εξυπηρέτησης των ειδικών αναγκών των φοιτητών και των ερευνητών της Σχολής. Σύμφωνα με την αναπληρώτρια διευθύντρια των ψηφιακών συλλογών της Welch Medical Library του Πανεπιστήμίου, κα Sue M. Woodson, “Here it means actually going into the departments and doing whatever kinds of work the department needs”
Το πρόγραμμα στηρίχθηκε σε έρευνα που πραγματοποίησε το 2000 για τις ανάγκες των χρηστών της Βιβλιοθήκης, η διευθύντρια της Hopkins Library, κα Nancy K. Roderer. Βασικό συμπέρασμα της έρευνας υπήρξε ότι φοιτητές και ερευνητές χρειάζονται άμεση πρόσβαση σε άρθρα και πληροφορίες, μέσω διασφαλισμένων διαδικασιών και όχι ένα κτήριο με τις όποιες προϋποθέσεις.
Με το Medical Education Building, η Βιβλιοθήκη του Hopkins είχε
state-of-the-art χώρο μελέτης και το «ταξίδι» στην παλιά βιβλιοθήκη της δεκαετίας του 1930 δεν φαίνεται νε δελεάζει τους φοιτητές και ερευνητές της ιατρικής. Αντίθετα οι άνθρωποι του Πανεπιστημίου θέλουν να έχουν πρόσβαση στςι πληροφορίες στο χώρο όπου εργάζονται.
Σήμερα οι περισσότεροι ερευνητές και καθηγητές για την έρευνα και τη διδασκαλία τους δεν χρειάζονται μια φυσική βιβλιοθήκη στο σπίτι τους. Μπορούν να έχουν πρόσβαση σε άρθρα και επιστημονικές εργασίες, σε ψηφιακή μορφή, ενώ η Βιβλιοθήκη της Ιατρικής του Πανεπιστημίου αγοράζει όλο και λιγότερα τυπωμένα βιβλία. Σύμφωνα με την κα Woodson “It’s not like we throw out the entire collection, but it’s being culled.”
Έτσι, η αλλαγή στις συνήθειες των χρηστών και η ψηφιοποίηση του ερευνητικού υλικού, συνέβαλλαν στη μείωση της αναγκαιότητας του παραδοσιακού κτηρίου της Βιβλιοθήκης. Όμως ακόμα και οι ίδιοι οι βιβλιοθηκονόμοι δεν φαίνεται να το βρίσκουν ελκυστικό, ως χώρο εργασίας. Προτιμούν να εργάζονται έξω από αυτό, σε άμεση επαφή με τους χρήστες και τους ανθρώπους του Πανεπιστημίου. Όλα αυτά συνέβαλλαν στην λήψη της απόφασης να κλείσει το παλιό κτήριο της Βιβλιοθήκης, μέσα τον επόμενο χρόνο, χωρίς ακόμα να έχει αποφασιστεί η τύχη και η χρήση του με αρχιτεκτονική της δεκαετίας του 30, κτηρίου.
Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα «informationist» υλοποιείται με τη συμμετοχή 10 ειδικών βιβλιοθηκών. Έξι από αυτές εξυπηρετούν 8 από τα 10 Τμήματα της Ιατρικής Σχολής και τέσσερις τα Τμήματα της Σχολής Δημόσιας Υγείας. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή διευθυντή του Clinical Informationist Services, κ. Blair Anton, “We ask a lot of questions. We really do want to get to know our users. We’re kind of working against the traditional view of the library and the traditional view of what you might engage a librarian for”
Κατά την εφαρμογή του προγράμματος πραγματοποιούνται συναντήσεις εργασίας από τους συμμετέχοντες για την επίλυση ζητημάτων που προκύπτουν και την απάντηση ερευνητικών ερωτημάτων, καθώς η διεξαγωγή κάποιας έρευνας στις αναγκαίες και διαρκώς αυξανόμενες πηγές, ψηφιακές και μη, σήμερα θεωρείται πολύπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία. Κατά τον κ. Blair Anton ”In fact, systematic literature reviews are among the most important work the informationists do. Recruited to help assess a specific medical trial or treatment, for instance, a Hopkins informationist will put in as much as 40 to 60 hours searching the relevant medical literature, then import the results into a citation-management system, filter them, and come up with a master list the researchers can analyze. Those kinds of projects are extraordinarily time-consuming and detailed. And they’re so central to research now that scholars are increasingly giving informationists credit as co-authors of papers that result”
Όπως οι βιβλιοθηκονόμοι ανά τον κόσμο, έτσι και αυτοί που συμμετάσχουν στο πρόγραμμα «informationists», έχουν ως βασική αποστολή να διδάξουν τους χρήστες τους το πώς θα αναζητούν και ανακτούν τις πληροφορίες που χρειάζονται, στις σύγχρονες πηγές πληροφοριών. Η κα Victoria H. Goode είναι clinical informationist και αυτή τη στιγμή δουλέυει με 120 φοιτητές της ιατρικής. Του εκπαιδεύει σε βασικά ζητήματα έρευνας, όπως το πώς να μετατρέπουν ένα ερευνητικό ερώτημα σε ερώτηση αναζήτησης στις πηγές και να ανακτούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η κα Goode, πρώην βιβλιοθηκονόμος σε λύκειο, δηλώνει ενθουσιασμένη με την εξειδικευμένη σημερινή δουλειά της, “I enjoy being seen and being advertised not just as a librarian but as an information specialist. I can help you not just in the building, but many different places“
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου